Η Ταυτότητα των δυο αγαλμάτων στις Καρυές Λακωνίας

27 Οκτωβρίου 2018

Παναγιώτης Α Ντάρμος

Σε μια σύντομη συνάντηση και συζήτηση με τον υπεύθυνο συντηρητή των αγαλμάτων των Καρυάτιδων και των δύο μαρμάρινων αγαλμάτων στην κεντρική οδό εισόδου του χωριού τον κύριο Θανάση Τζαμαλή τον ρώτησα αν γνωρίζει τι αντιπροσωπεύουν τα δύο μαρμάρινα αγάλματα και μου είπε τα εξής.

Κατά την γνώμη του κ. Τζαμαλή το άγαλμα στην είσοδο του χωριού αντιπροσωπεύει

την Εστία και το δεύτερο στην στροφή μετά το γεφύρι είναι της Δήμητρας. Ο κ. Τζαμαλής στηρίζει την γνώμη του αυτή στο ότι έχει διαβάσει μια αναφορά σε μια διδακτορική διατριβή που έχει σχέση με τα γλυπτά του Δήμου Αθηναίων. Σε αυτό το  βιβλίο αναφέρει ότι υπήρχε μια εργολαβία για την πλατεία Ομονοίας στην οποία είχαν αποφασίσει να βάλουνε  τις εννιά (9) Μούσες, Τρείς (3) Χάριτες και δύο ακόμα αγάλματα ένα της Εστίας και το άλλο της Δήμητρας. Το Βιβλίο αυτό λέει και τους γλύπτες  που θα εργαζόντουσαν γι’ αυτή τη δουλειά. Αυτά συμβαίνουν το 1935.

Από τις εννέα (9) Μούσες έχουν σωθεί έξι (6), Τέσσερες (4) είναι στην Καρδίτσα και δύο (2) είναι στην Αμοργό. Έως τώρα πολλοί θεωρούσαν ότι και τα δύο αγάλματα στις Καρυές είναι δυο από τις εννέα (9) Μούσες, το πρόβλημα κατά τον κ. Τζαμαλή είναι ότι οι Μούσες της Ομονοίας ήταν τσιμεντένιες όπως είναι και αυτές στην Καρδίτσα τις οποίες τις έχει δει σε ανύποπτο χρόνο που είχε πάει εκεί για μια άλλη δουλειά.

Θεωρεί ότι δεν υπάρχει περίπτωση τις έξι (6) μούσες να τις κάνανε τσιμεντένιες και τις άλλες μαρμάρινες. Τότε κατά την γνώμη του όλα έπρεπε να είναι συμμετρικά και όμοια. Επειδή το βιβλίο γράφει ότι ήταν και τα δύο (2) μαρμάρινα αγάλματα της Εστίας και της Δήμητρας τον κάνει να πιστεύει ότι το άγαλμα στην είσοδο το οποίο κρατάει φωτιά θα πρέπει να είναι της Εστίας ενώ το άγαλμα μετά το γεφύρι το οποίο κρατάει στάχυα πρέπει να είναι της Δήμητρας.

Βασιζόμενος στα λεγόμενα του κ. Τζαμαλή και κάνοντας περεταίρω έρευνα στο διαδίκτυο βρήκα στην ιστοσελίδα Archaeology & arts, στοιχεία που εν μέρει στηρίζουν την γνώμη του κυρίου Τζαμαλή.

Στο σχετικό άρθρο «Ημέριμνα του Δήμου Αθηναίων για τα δημόσια γλυπτά της πόλης (1835-1940)» λέει τα εξής:

Από τις μεγαλύτερες παρεμβάσεις στην εικόνα της πόλης ήταν η διαμόρφωση της πλατείας Ομονοίας από τον διευθυντή των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Βασίλη Τσαγρή, με την ευκαιρία της κατασκευής του υπόγειου σιδηροδρόμου και του απαιτούμενο εξαερισμού του χώρου. 

Η εργολαβία της κατασκευής των 14 διακοσμητικών αγαλμάτων-φανοστατών, προϋπολογισμού 750.000 δρχ., που είχε κατακυρωθεί στον μηχανικό Απόστολο Κασδόνη, κρίθηκε ασύμφορη λόγω της αστάθειας των τιμών της εποχής. Η κατασκευή τους ανατέθηκε τελικά στο Σωματείο των Ελλήνων Γλυπτών και περιελάμβανε δώδεκα αγάλματα από λευκό τσιμέντο (τα αγάλματα των τριών Μουσών και των εννέα Χαρίτων) και δύο από πεντελικό μάρμαρο (της Εστίας και της Δήμητρας), που παραδόθηκαν στον Δήμο το 1932 [σημ. 8]. Τελικά τοποθετήθηκαν μόνο τα οκτώ γλυπτά, συνεπεία της τροποποίησης του αρχικού σχεδίου της πλατείας. Τα υπόλοιπα, κόστους 459.000 δρχ., αφού αποπληρώθηκαν το 1935, μεταφέρθηκαν στις αποθήκες του Δήμου. Από την πλατεία αποσύρθηκαν το 1937 λόγω δημόσιας κατακραυγής και ορισμένα από τα γλυπτά αυτά κοσμούν σήμερα την Καρδίτσα, τη Θήβα, την Αμοργό και τις Καρυές Λακωνίας.

Παναγιώτης Α Ντάρμος

ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗς ΘΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ

ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ ΘΕΑΣ ΕΣΤΙΑΣ